De laatste weken voor de vakantie heb ik veel gelezen, maar ik beperkte mij tot dunnere boeken (tot ongeveer 150 pagina’s). Nu zette ik een paar dikkere boeken op het programma. De eerste was het boek over Denis Hurley, Rooms Katholiek aartsbisschop van Durban, Zuid Afrika. Aangezien hij dat niet meteen werd, is er een lange inleiding over zijn leven. Zijn beide ouders zijn geboren Ieren, zelf werd Denis geboren in Kaapstad, Zuid Afrika in 1915 (hij overleed in 2004). Zijn vader was nog een tijdje vuurtorenwachter op Robben Island. Een deel van zijn opleiding genoot hij in Ierland en Rome. Vele jarenlang is hij actief geweest in de Rooms Katholieke Kerk, al snel als bestuurder, pas na zijn aftreden als aartsbisschop als pastoor! Zo klom hij langzamerhand op in de hiërarchie. Hij werd de jongste aartsbisschop in de wereld. Dat hij geen kardinaal is geworden is waarschijnlijk te danken aan enkele punten (seksualitiet, celibaat, ordinatie van vrouwen) waarop hij niet geheel in de pas liep met het Vaticaan.

De ondertitel van het boek geeft twee belangrijke elementen aan in het werk van Hurley. Bij de vernieuwing van de kerk moeten we in de eerste plaats denken aan het Tweede Vaticaans Concilie waar hij één van de deelnemers was. Dit had een grote invloed op hem en hij heeft geprobeerd om het gedachtengoed van dit concilie uit te dragen en te verdedigen, ook toen er later een andere wind ging waaien in de Kerk. Veder heeft hij zich vele jaren ingezet voor de voorbereiding en uitgave van liturgische teksten die in de gehele Engelstalige wereld konden worden gebruikt. Hij moest aan het einde van het voorzitterschap van deze commissie merken dat de macht van het Vaticaan sterker was dan de macht van deze commissie.

Het tweede deel van de onderdeel verwijst naar de politieke situatie van Zuid Afrika. Een groot deel van zijn werkzame leven heerste de wereld van de partjheid in zijn land van geboorte. De Rooms Katholieke Kerk manoevreerde zeer omzichtig in de eerste jaren van de apartheid, die vanaf 1948 sterk opkwam. De kerk was zich bewust van haar minderheidspositie en dat zij gezien werd als ‘het roomse gevaar’ door de machthebbers en hun gereformeerde kerkelijke achterban. Hurley gedroeg zich aanvankelijk voorzichtig in deze kerkelijke en politieke ontwikkelingen. Later nam hij steeds meer deel aan allerhande activiteiten die zich verzetten tegen de apartheid. Dit leidde zelfs tot betrokkenheid bij rechtszaken. Wel viel het mij op dat hij niet zo vaak de initiatiefnemer was in dergelijk verzet, maar dat hij wel van harte mee deed wanneer hij werd gevraagd.

Ik kreeg de indruk dat voor Hurley uiteindelijk zijn betrokkenheid bij het Tweede Vaticaans Concilie en de opstelling van liturgische teksten het belangrijkste werk in zijn leven was, belangrijker dan zijn verzet tegen de aprtheid.

Het boek is sterk gericht op de de eigen kerk, de rol van de gereformeerde kerken in de wereld van de apartheid komt nauwelijks aan de orde. Een gevolg is ook dat andere ‘buitenkerkelijke’ activiteiten, zoals de relatie met zijn familie en zijn vrienden onderbelicht worden.

De schrijver van dit boek heeft nauw samengewerkt met Hurley, misschien is dit de reden dat het boek niet zo’n kritische toon heeft.

Het boek is goed leesbaar en geeft een mooi overzicht van een invloedrijk persoon, in een veelbewogen land, in een veranderende wereld van kerk en politiek. Een aanrader voor wie is gexefnteresseerd in het Zuid Afrika van vandaag en gisteren. Voor de liefhebbers is er ook een website gewijd aan deze bisschop www.archbishopdenishurley.com .

Paddy Kearny – Guardian of the Light. Denis Hurley. Renewing the Church, Opposing Apartheid. – New York/London 2009 – 382 pagina’s